Afasie
Afasie is een taalstoornis als gevolg van niet-aangeboren hersenletsel, zoals een beroerte. In de logopedische behandeling beogen we de taalfuncties te herstellen en daarnaast de communicatie te optimaliseren. Hierbij gaan we uit van de mogelijkheden en voorkeuren van u als cliënt, om de behandeling en naar uw wens te laten verlopen
Afwijkende Mondgewoonten
Afwijkende mondgewoonten zijn verschillende gedragingen die de spieren in het mondgebied negatief beïnvloeden, zoals open mondgedrag, duim- of vingerzuigen en een verkeerde tongpositie in rust en tijdens slikken. Deze afwijkende mondgewoonten zorgen ervoor dat de spieren in de mond slapper worden of dat het evenwicht tussen de spieren uit balans is. Dit kan ertoe leiden dat ook de stand van het gebit verandert. In de logopedische behandeling leren we de afwijkende mondgewoonten af, brengen we de spierspanning in balans en leren we de correcte tongpositie aan. Hierbij is het van belang dat er thuis veel geoefend wordt, zodat de aangeleerde technieken automatisch en in alle situaties worden toegepast.
Articulatieproblemen
Als jonge kinderen beginnen te spreken, leren ze steeds meer verschillende klanken uit te spreken. Het komt echter voor dat een kind bepaalde klanken niet kan uitspreken of op een verkeerde manier uitspreekt, zoals slissen (een fonetisch probleem). Kinderen kunnen ook klanken vervangen in de spraak, zoals een /t/ in plaats van een /k/ (een fonologisch probleem). Dit beïnvloedt de verstaanbaarheid van de spraak, wat ervoor zorgt dat kinderen niet begrepen worden. De logopedist onderzoekt de articulatieproblemen om te achterhalen of er een fonetisch of fonologisch probleem is. Op basis hiervan wordt de behandeling vormgegeven. De klanken worden tijdens de behandeling aangeleerd en worden thuis geoefend. Op deze manier kan het kind de klank tot zich nemen om het toe te passen in de spontane spraak.
Ook volwassenen kunnen verstaanbaarheidsproblemen hebben, ze moeten bijvoorbeeld vaak dingen herhalen of krijgen opmerkingen over hun spraak. Dit kan onder andere komen door te kleine mondbewegingen, klanken uitspreken op een onjuiste articulatieplaats, spreeksnelheid of volume. De logopedist biedt hiervoor praktische adviezen om de verstaanbaarheid te vergroten.
Communicatieproblemen als gevolg van gedragsproblemen
Kinderen met gedragsproblemen, zoals ADHD of stoornissen binnen het autistisch spectrum kunnen veel moeite hebben met communiceren. Door de gedragsproblemen kan het namelijk erg moeilijk zijn om oogcontact te maken, de beurt te nemen tijdens een gesprek of de communicatie aan te passen op de gesprekspartner. Dit kan onder andere leiden tot niet goed volgbare gesprekken, opmerkingen die niet goed bij een situatie passen of het het uitblijven van gesproken taal. De logopedist kijkt naar wat de mogelijkheden van het kind zijn en zet deze in om communicatie uit te lokken of te verbeteren.
Eet- en drinkproblemen
Eet- en drinkproblemen kunnen zich bij verschillende doelgroepen voordoen. Zo kunnen baby’s en jonge kinderen moeite hebben met drinken uit de borst of fles, eten van de lepel, kauwen en slikken, drinken uit de beker of controle van speeksel. De logopedist biedt adviezen aan ouders om het eten en drinken soepel te laten verlopen, waardoor het kind voldoende voeding tot zich neemt.
Slikproblemen bij volwassenen kunnen komen door het gevoel van een ‘brok’ in de keel, veelal door overmatige spierspanning in de nek- en keelspieren. De logopedist helpt om deze spieren te laten ontspannen, waardoor het ‘brok’-gevoel weggaat en het slikken gemakkelijker gaat. Bij ouderen komen slikproblemen, met name verslikken, veelal door krachtverlies als gevolg van het ouder worden. De logopedist biedt adviezen en technieken om het verslikken te voorkomen en te verminderen, zodat de cliënt weer veilig kan eten en drinken.
Sensorische informatieverwerkingsproblemen
Als een kind sensorische informatieverwerkingsproblemen heeft, werken de zintuigen niet goed samen. Hierdoor komen prikkels sterker of juist minder sterk binnen, dit kan leiden tot gedragsproblemen. In de logopedische therapie worden de zintuigen middels spelmateriaal gestimuleerd. Hierbij wordt uitgegaan van de mogelijkheden van het kind, om de behandeling in te richten naar wat het kind wél kan.
Stem- en ademhalingsproblemen
Stemklachten kunnen verschillende oorzaken hebben, zoals langdurige stemmisbruik, geïrriteerde stemplooien, verkeerde ademhaling, spanning in de spieren van het strottenhoofd of een stemplooiverlamming. De logopedist zoekt een passende behandeling bij uw klachten en de oorzaak ervan. Dit kan bestaan uit praktische tips, hulp om de spieren te laten ontspannen of behandelingen om de stem op de goede manier, veelal met goede ademtechniek, te gebruiken.
Ademhalingsproblemen kunnen bij zowel kinderen als volwassenen voorkomen. Er kan bijvoorbeeld sprake zijn van hyperventilatie, buiten adem zijn tijdens spreken of kortademigheid, al dan niet in combinatie met stemklachten. Tijdens de logopedische behandeling leert de logopedist de correcte ademtechniek aan en oefent u thuis om dit te automatiseren.
Stotteren
Stotteren is niet vloeiend spreken en kan voorkomen bij zowel kinderen als volwassenen. Tijdens de spraak kunnen er pauzes, herhalingen, verlengingen of vastzitten op klanken voorkomen, maar er kunnen ook meebewegingen in het gezicht en lichaam te zien zijn. Dit kan een persoon erg in de weg zitten. Logopedie bij stotteren dicht zich op zowel het vloeiend spreken als de gevoelens en gedachten die erbij horen. Meer informatie over stotteren kunt u vinden op: www.stotteren.nl
Taal(ontwikkelings)problemen
Naarmate kinderen leren te spreken, worden hun zinnen steeds langer en complexer, leren ze meer woorden en begrijpen ze langere instructies. Taalproblemen kunnen al op jonge leeftijd voorkomen, bijvoorbeeld als kinderen niet beginnen met spreken of in eenwoordzinnen blijven spreken. Bij deze jonge kinderen wordt de taalontwikkeling spelenderwijs gestimuleerd. Er worden bijvoorbeeld zinnen aangeboden, die het kind moet overnemen, tijdens het bouwen van een blokkentoren. Er worden ook nieuwe woorden aangeboden om de woordenschat en het taalbegrip te vergroten. Hiernaast worden er adviezen voor ouders aangeboden om ook thuis de taalontwikkeling verder te stimuleren.
Ook in de basisschoolleeftijd kunnen taalproblemen zich voordoen. De leerkracht kan goed zien of het kind de taal volgens zijn of haar leeftijd ontwikkelt en of hij of zij instructies in de klas goed kan opvolgen. Er worden taaltesten afgenomen om te zien of het taalbegrip en/of de taalproductie van een leeftijdsadequaat niveau zijn en op basis hiervan wordt de behandeling vormgegeven. Er wordt veel geoefend met oefenbladen en thema’s die ook op school aan bod komen. Hiernaast wordt er veel afgestemd met ouders welke thema’s of gebeurtenissen op dat moment voor het kind belangrijk zijn, zodat hierover geleerd kan worden. Als de problemen in de taalontwikkeling erg hardnekkig zijn, kan er sprake zijn van een taalontwikkelingsstoornis (TOS). Hiervoor wordt eerst onderzoek gedaan bij een audiologisch centrum om te controleren of de taalproblemen niet komen door gehoor- of intelligentieproblemen.
Ook de beginnende geletterdheid, het leren van letters en horen van klanken in een woord, valt onder taaltherapie. Indien een kind in groep 2 of begin groep 3 problemen heeft met het leren van de letters, woorden niet kan hakken of plakken of letters niet herkent, kan hier logopedische hulp voor worden geboden.
Voor meer informatie over een TOS, zie: https://www.logopedie.nl/kennis/taalontwikkelingsstoornis-tos/
Heeft uw kind een TOS? Zie de website van de oudervereniging FOSS: https://www.fossouders.nl